Print

Πώς να έχετε μια δραστήρια ζωή με τη ΧΑΠ

Όταν πάσχετε από Χρόνια Αναπνευστική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ίσως δυσκολευτείτε να παραμείνετε δραστήριοι καθώς η αναπνοή απαιτεί περισσότερη ενέργεια και μεγαλύτερη προσπάθεια απ’ ό,τι συνήθως. Αυτό το ενημερωτικό δελτίο σχεδιάστηκε για πάσχοντες από ΧΑΠ αλλά και τις οικογένειες και τους οικείους τους/ Εξηγεί πώς επιδρά η ασθένεια στην άσκηση, τους λόγους που είναι σημαντικό να παραμείνετε δραστήριοι, και πώς να έχετε μια ενεργητική ζωή με τη ΧΑΠ.

τελευταία ενημέρωση 14/02/2024
This content is available in multiple languages.

Τι είναι η ΧΑΠ;


Η ΧΑΠ είναι ο γενικός όρος που δίνεται σε ασθένειες όπως η χρόνια βρογχίτιδα, η οποία προκαλεί μόνιμη φλεγμονή και στένωση των αεραγωγών και το εμφύσημα, που συνιστά βλάβη για τον ίδιο τον πνευμονικό ιστό. Η νόσος προσβάλλει κυρίως τους πνεύμονες και την ικανότητά αναπνοής, αλλά μπορεί επίσης να επηρεάσει, μεταξύ άλλων, τους μύες, την καρδιά, τα οστά και τη γενική διάθεση. Ο καπνός του τσιγάρου είναι η πιο κοινή αιτία της ΧΑΠ στην Ευρώπη, ωστόσο μια σειρά άλλων παραγόντων μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της νόσου. Σε αυτούς συγκαταλέγονται η ρύπανση του αέρα εσωτερικών χώρων και της ατμόσφαιρας, καθώς επίσης η σκόνη και οι χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας και οι προϋπάρχουσες ασθένειες, όπως το χρόνιο άσθμα. Τα συμπτώματα, κατά κανόνα, επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου και ίσως διαπιστώσετε ότι οι συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες, όπως το να ανεβαίνετε τις σκάλες, να ψωνίζετε ή να κάνετε ντους, θα πρέπει να γίνονται με πιο αργό ρυθμό. Μερικές φορές μπορεί να αισθάνεστε ότι δεν έχετε τη δύναμη να κάνετε αυτά τα πράγματα. Αν παραμένετε δραστήριοι θα μπορείτε να διαχειρίζεστε καλύτερα αυτές τις εργασίες και θα νιώθετε γενικά καλύτερα.

Συνήθη συμπτώματα:

  • Δυσκολία στην αναπνοή κατά την άσκηση
  • Χρόνιος βήχας
  • Βάρος στο στήθος
  • Συριγμός

Γιατί είναι σημαντική η άσκηση;


  • Η άσκηση βοηθά γενικά να μένετε ακμαίοι και υγιείς
  • Εάν κάποιος είναι ακμαίος, αναπνέει πιο εύκολα και επανέρχεται πιο
    γρήγορα σε ομαλή κατάσταση μετά την άσκηση
  • Όσο πιο ακμαίοι είστε, τόσο πιο εύκολα θα κάνετε τις καθημερινές
    δραστηριότητές σας, παρά τις δυσκολίες στην αναπνοή
  • Αν παραμένετε ακμαίοι και δραστήριοι, θα σας βοηθήσει να μην
    αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας στο μέλλον.

Πώς με επηρεάζει η ΧΑΠ;


Jedną z najwcześniejszych oznak POChP jest zwiększona trudność w wykonywaniu zwykłych czynności. Chory musi odpoczywać w połowie schodów lub podczas spaceru. Objawy zadyszki i zmęczenia zwykle nasilają się z upływem czas, ale wielu chorych z dnia na dzień zauważa dużą zmienność objawów.Czasem zadyszka nie sprawia większych problemów, a czasem może uniemożliwiać wykonywanie jakichkolwiek czynności. Może się także zdarzyć, że rankiem chory czuje się bardzo źle, a popołudniu objawy tracą na sile.

Wpływ POChP na pacjenta zależy od nasilenia jego choroby. Jeśli choroba ma łagodny lub umiarkowany przebieg, chory może odczuć zwiększoną trudność przy chodzeniu, wykonywaniu ćwiczeń fizycznych, robieniu zakupów i innych czynnościach. W przypadku zwiększonego nasilenia choroby, zadyszka może się pojawiać przy takich czynnościach, jak ubieranie się, kąpiel, a nawet czesanie. Tak jak inne przewlekłe choroby wpływające na codzienne czynności, POChP może powodować problemy emocjonalne. Depresja, smutek, poczucie utraty kontroli nad własnym ciałem bądź lęk i panika to częste emocjonalne skutki uboczne POChP. POChP może także odbijać się negatywnie na relacjach międzyludzkich, ponieważ chorzy często czują się osamotnieni z powodu niemożności wychodzenia z domu i zależni od pomocy innych w pracach domowych. Niektórych chorych martwi zadyszka podczas aktywności seksualnej. Taka zadyszka może być niepokojąca i często zmniejsza zainteresowanie seksem lub przyjemność z niego. Ważne, aby chorzy nie krępowali się rozmawiać o swoich niepokojach z lekarzem, pielęgniarką czy fizjoterapeutą.

«Συνεχίζω να κάνω τις δουλειές του νοικοκυριού, αλλά έμαθα να τις κάνω πολύ αργά και να τις μοιράζω σε αρκετές ημέρες. Οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν πάντα γιατί δεν είσαι τόσο δραστήριος. Έμαθα να έχω ένα ρυθμό, για να μπορώ να κάνω περισσότερα πράγματα. Αντ’ αυτού θα πάω μια βόλτα και θα κάνω πράγματα που με ευχαριστούν. Πρέπει να παραμένεις δραστήριος όσο μπορείς περισσότερο.» Ασθενής με ΧΑΠ

Πώς μπορώ να την αντιμετωπίσω;


Μια από τις πιο πρώιμες ενδείξεις της ΧΑΠ είναι η διαπίστωση ότι δεν μπορείτε πλέον να διαχειριστείτε εύκολα διάφορες δραστηριότητες. Ίσως διαπιστώσετε ότι πρέπει να σταματήσετε στη μέση της σκάλας για να συνέλθετε, ή να ξεκουραστείτε κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου. Τα συμπτώματα της δύσπνοιας και της κόπωσης συνήθως επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, πολλοί ασθενείς βλέπουν ότι η ασθένειά τους διαφέρει από μέρα σε μέρα. Τη μια μέρα μπορεί να νιώθετε ότι είναι εύκολο να διαχειριστείτε τη δύσπνοια, και την άλλη ίσως σας εμποδίζει από οποιαδήποτε δραστηριότητα. Ομοίως, μπορεί να ξυπνήσετε το πρωί νιώθοντας χάλια, αλλά τα συμπτώματά σας να βελτιωθούν έως το απόγευμα.

Η ΧΑΠ επηρεάζει διαφορετικά τον καθένα ανάλογα πάντα με τη σοβαρότητα της νόσου. Αν η πάθηση είναι ήπια ή μέτρια, ίσως αρχίσετε να παρατηρείτε ότι δυσκολεύεστε με το περπάτημα, την άσκηση, τα ψώνια και άλλες δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου σας. Αν η πάθηση είναι πιο σοβαρή, μπορεί να νιώθετε δύσπνοια όταν ντύνεστε, όταν πλένεστε ή ακόμα και όταν χτενίζετε τα μαλλιά σας. Όπως συμβαίνει και με άλλες μακροχρόνιες νόσους που επιδρούν στις καθημερινές δραστηριότητες των ασθενών, έτσι και η ΧΑΠ μπορεί να προκαλέσει συναισθηματική δυσφορία.

Αυτό μπορεί επίσης να επηρεάσει τη διάθεσή σας και να σας οδηγήσει σε άγχος ή κατάθλιψη. Η ΧΑΠ μπορεί επίσης να έχει αντίκτυπο στις διαπροσωπικές σχέσεις καθώς πολλά άτομα αρχίζουν να νιώθουν εξάρτηση από τους άλλους για τις δραστηριότητες του νοικοκυριού ή μοναξιά όταν είναι δύσκολο να βγουν έξω. Ορισμένα άτομα ανησυχούν ακόμα και για τη δύσπνοια κατά την ερωτική συνεύρεση. Αυτή η δύσπνοια μπορεί να προκαλέσει ανησυχία και συχνά περιορίζει την επιθυμία για σεξ ή την απόλαυσή του. Αυτό που έχει σημασία είναι να μη νιώθετε ντροπή και να συζητάτε τα προβλήματά σας με το γιατρό, το νοσηλευτή ή τον φυσικοθεραπευτή σας.

Συνεχίζοντας τις δραστηριότητες ανάλογα με το επίπεδο της δύσπνοιας


Παράλληλα με την τακτική θεραπεία, η δύσπνοια περιορίζεται με την άσκηση και την ενδυνάμωση των μυών σας ώστε να λειτουργούν καλύτερα. Η δύσπνοια κατά τις δραστηριότητες μπορεί να σας φοβίσει. Ίσως μπείτε στον πειρασμό να αποφύγετε την άσκηση που πιστεύετε ότι σας προκαλεί δύσπνοια. Αν δεν ασκείστε, δε θα είστε ακμαίοι και οι μύες σας θα εξασθενήσουν. Αυτό σημαίνει ότι θα χάσουν τη αντοχή και τη δύναμή τους, με αποτέλεσμα η σωματική άσκηση να γίνει πιο δύσκολη. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να αναπνέετε περισσότερο κι έτσι θα δυσχεραίνονται ακόμα και οι απλές δραστηριότητες. Αυτό μπορεί να έχει επίσης αντίκτυπο στη διάθεσή σας και να σας προκαλέσει αίσθημα κατάθλιψης. Μπορείτε να σταματήσετε αυτόν το φαύλο κύκλο από την αρχή μέσα από την άσκηση. Αν συνεχίσετε να ασκείστε, οι πνεύμονες και οι μύες θα συνεχίσουν να λειτουργούν όσο καλύτερα μπορούν και η υγεία σας θα επιδεινωθεί πολύ πιο αργά. Παράλληλα με τα γενικά οφέλη για την υγεία σας, η συνεχής δραστηριότητα θα συμβάλλει στη μείωση της δύσπνοιας όταν γυμνάζεστε, θα περιορίσει την κούραση των ποδιών, θα αυξήσει τα επίπεδα ενέργειας, θα βελτιώσει τη μυϊκή δύναμη, θα ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα και θα βελτιώσει την αυτοπεποίθηση και τη διάθεσή σας.

Συχνές απορίες (FAQ)


  • Κινδυνεύω όταν μου κόβετε η ανάσα; Η δύσπνοια μπορεί να σας ανησυχήσει, αλλά η αύξηση των καρδιακών παλμών και του ρυθμού της αναπνοής είναι φυσιολογική κατά την άσκηση και δεν αποτελεί κίνδυνο. Αφού διακόψετε τη δραστηριότητα, η αναπνοή σας θα πρέπει να επανέλθει στο φυσιολογικό. Αν δεν επανέλθει, θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Αν κατά την άσκηση σάς κόβεται η ανάσα πιο πολύ από ό,τι στους συνομήλικούς σας, θα πρέπει να συμβουλευτείτε γιατρό. Μπορούν να σας συστήσουν τους ιδανικούς καρδιακούς παλμούς άσκησης, οι οποίοι θα σας δώσουν τον αριθμό σφυγμών ανά λεπτό που θα πρέπει να επιδιώκετε όταν ασκείστε. Συχνά, υπάρχουν απλές λύσεις που μπορούν να σας διευκολύνουν με τις σωματικές δραστηριότητες.
  • Βοηθάει το οξυγόνο; Οι γιατροί χορηγούν οξυγόνο σύμφωνα με το επίπεδο οξυγόνου στο αίμα σας, όχι με το πόσο έντονα νιώθετε δύσπνοια. Μπορεί να νιώθετε έντονη δύσπνοια, αλλά τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα σας να επαρκούν, και αντίθετα, ορισμένα άτομα μπορεί να χρειάζονται οξυγόνο παρόλο που δεν έχουν πρόβλημα αναπνοής. Αν το οξυγόνο στο κυκλοφορούν αίμα είναι κάτω από το οριακό επίπεδο, τότε μπορεί να σας χορηγηθεί οξυγόνο.
  • Πότε πρέπει να πάω στο γιατρό; Αρχικά θα πρέπει να πάτε στο γιατρό για να μάθετε γιατί σας κόβεται η ανάσα όταν ασκείστε και ποιο είδος άσκησης σας ταιριάζει. Θα πρέπει επίσης να συμβουλευτείτε γιατρό, εάν η αναπνοή σας επιδεινώνεται ξαφνικά κατά την άσκηση, ή αν δεν αποκαθίσταται σύντομα μετά τη διακοπή της άσκησης.

Το παρόν υλικό συγκεντρώθηκε με τη βοήθεια των ειδημόνων σε θέματα ΧΑΠ: Καθηγητή Thierry Troosters, Δρ. Fabienne Dobbels, Δρ. Roberto Rabinovich και Karen Heslop. Αναθεωρήθηκε τον Φεβρουάριο του 2018