Print

Πνευμονικές νόσοι που σχετίζονται μετον χώρο εργασίας

Ο όρος ‘πνευμονικές νόσοι που σχετίζονται με τον χώρο εργασίας’ αναφέρεται στις νόσους που προκαλούνται ή επιδεινώνονται από τα υλικά με τα οποία έρχεστε σε επαφή στον χώρο εργασίας. Το παρόν ενημερωτικό δελτίο θα εξετάσει μερικούς από τους διαφορετικούς τύπους πνευμονικών νόσων που σχετίζονται με τον χώρο εργασίας, τι μπορεί να τις προκαλέσει και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν.

Υπάρχουν πολλές νόσοι που θα μπορούσαν να προκληθούν ή να επιδεινωθούν από υλικά στον χώρο εργασίας. Κάθε μία επηρεάζει τους πνεύμονες με διαφορετικό τρόπο και προκαλεί διαφορετικά συμπτώματα.

τελευταία ενημέρωση 15/02/2024
This content is available in multiple languages.

Άσθμα που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας


Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι άσθματος που σχετίζονται με τον χώρο εργασίας:

  • Το υφιστάμενο άσθμα που επιδεινώνεται από τις συνθήκες στον χώρο εργασίας
  • Το άσθμα που μπορεί να προκληθεί για πρώτη φορά από κάτι στο εργασιακό περιβάλλον, όπως κάποια χημική ουσία ή σκόνη. Εκτιμάται ότι αυτός ο τύπος άσθματος μπορεί να αντιπροσωπεύει το 10% περίπου των περιστατικών άσθματος που εμφανίζονται για πρώτη φορά σε ενήλικες.
  • Ένας λιγότερο συχνός τύπος είναι η νόσος που είναι γνωστή ως σύνδρομο αντιδραστικής αναπνευστικής δυσλειτουργίας (ΣΑΑΔ) ή οξύ άσθμα που προκαλείται από ερεθιστικούς παράγοντες. Πρόκειται για μορφή άσθματος που μπορεί να προκύψει μετά από ακούσια έκθεση λόγω μεμονωμένου περιστατικού, όπως διαρροή χημικών ουσιών ή πυρκαγιά.

Τι το προκαλεί; Πολλές και διάφορες ουσίες μπορούν να προκαλέσουν το άσθμα που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας. Αναφέρονται παρακάτω:

Συμπτώματα:

Τα άτομα με άσθμα που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας παρουσιάζουν τα συμπτώματα του κοινού άσθματος όπως βήχα, συριγμό, βάρος στο στήθος και δύσπνοια. Η βλαπτική ουσία μπορεί επίσης να επηρεάσει τα τοιχώματα της μύτης προκαλώντας φτάρνισμα καταρροή μπούκωμα της μύτης, αυτό λέγεται ρινίτιδα.

Θεραπευτικές αγωγές:

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της νόσου είναι η διακοπή έκθεσης στη βλαπτική ουσία. Αυτό θα πρέπει να γίνει αμέσως μόλις επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Στην ιδανική περίπτωση που αυτό γίνει εντός ενός έτους από την εμφάνιση των συμπτωμάτων αυξάνονται οι πιθανότητες πλήρους θεραπείας του άσθματος. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται μετακίνηση εντός της ίδια εταιρείας ή επιλογή νέας δουλειάς. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των συμπτωμάτων εντός του χώρου εργασίας, ωστόσο, αυτός ο τύπος άσθματος ελέγχεται δύσκολα.

Αλλεργική φλεγμονή των πνευμονικών κυψελίδων


Αυτή η νόσος προκαλείται από αλλεργική αντίδραση σε ουσίες του εργασιακού περιβάλλοντος, οι οποίες επηρεάζουν τις πνευμονικές κυψελίδες (τους μικρούς θύλακες αέρα μέσα στους πνεύμονες). Σε περίπτωση παρατεταμένης έκθεσης, υπάρχει ενδεχόμενο πρόκλησης μόνιμων ουλών.

Τι το προκαλεί;

Η νόσος προκαλείται από την επανειλημμένη εισπνοή μικροσωματιδίων, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση σε ορισμένα άτομα. Προς το παρόν, το συνηθέστερο αίτιο σε χώρο εργασίας είναι τα ρευστά μεταλλουργίας, ωστόσο πολλά περιστατικά προκαλούνται από μούχλα σε σιτηρά ή ξύλα, ή από πτηνά.

Συμπτώματα:

Μπορεί να προκαλέσει βάρος στο στήθος και δύσπνοια, η οποία μπορεί να προκύψει εντός 12 ωρών έκθεσης. Σε αντίθεση με το άσθμα, αυτή η νόσος συνδέεται επίσης με πυρετό. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων συνήθως εξαρτάται από τη χρονική διάρκεια της έκθεσης. Η απώλεια βάρους είναι επίσης κοινό σύμπτωμα της παρατεταμένης έκθεσης.

Θεραπευτικές αγωγές:

Όπως και με το άσθμα που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας, ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της νόσου είναι η διακοπή έκθεσης στην ουσία που προκαλεί την αντίδραση. Αυτό μπορεί να σημαίνει βελτίωση του εξαερισμού στο εργασιακό περιβάλλον, ή μετακίνηση σε άλλο σημείο στον χώρο εργασίας ή επιλογή νέας δουλειάς. Μερικές φορές υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης στεροειδών εφόσον τα συμπτώματα είναι σοβαρά και η λειτουργία των πνευμόνων παρουσιάζει σοβαρή επιδείνωση.

Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας


Η νόσος της ΧΑΠ προκαλείται από την εξασθένηση και τη στένωση των αναπνευστικών οδών. Τα περισσότερα περιστατικά της ΧΑΠ προκαλούνται από το κάπνισμα, ωστόσο σύμφωνα με έρευνες το 15% περίπου των περιστατικών ΧΑΠ προκαλούνται, έστω εν μέρει, από ορισμένα υλικά ή ουσίες στο εργασιακό περιβάλλον.

Τι το προκαλεί;

Στα πιθανά αίτια της ΧΑΠ που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας συγκαταλέγονται:

  • Σκόνη από κάρβουνο, βαμβάκι ή σιτηρά
  • Ουσία γνωστή ως πυριτία, η οποία βρίσκεται σε μεταλλωρυχεία, λατομεία και μονάδες αγγειοπλαστικής καθώς και στον οικοδομικό τομέα.
  • Έκθεση στον καπνό τσιγάρου (παθητικό κάπνισμα)
Συμπτώματα:

Η ΧΑΠ συνίσταται στη βλάβη πνευμόνων και αεραγωγών, δυσχεραίνοντας την αναπνοή. Η δύσπνοια στην κόπωση, ο βήχας και η παραγωγή μικρών ποσοτήτων φλέγματος καθημερινά είναι κοινά συμπτώματα.

Θεραπευτικές αγωγές:

Όπως και με την ΧΑΠ που συνδέεται με το κάπνισμα, η βλάβη που προκαλείται στους πνεύμονες από τις ουσίες στον χώρο εργασίας δεν είναι αναστρέψιμη ακόμα και όταν διακοπεί εντελώς η έκθεση του εργαζομένου στο αίτιο. Ωστόσο, για τα συμπτώματα της ΧΑΠ στον χώρο εργασίας υπάρχει η δυνατότητα διαχείρισης με εισπνεόμενα φάρμακα και προγράμματα άσκησης.

Μεσοθηλίωμα


Το Μεσοθηλίωμα είναι μία μορφή καρκίνου. Διαφέρει από τον καρκίνο του πνεύμονα καθώς προσβάλλει το εξωτερικό τμήμα των πνευμόνων, ενώ ο καρκίνος του πνεύμονα προσβάλλει τον πνευμονικό ιστό. Επίσης, είναι πιο σπάνια από τον καρκίνο του πνεύμονα. Το μεσοθηλίωμα προκαλείται από την έκθεση σε αμίαντο, ένα ορυκτό που παλαιότερα χρησιμοποιούνταν ευρέως στις οικοδομικές εργασίες. Ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί επίσης να σχετίζεται με τον χώρο εργασίας, αλλά συνήθως προκαλείται μετά από έκθεση σε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα αμιάντου από αυτή που απαιτείται για την πρόκληση του μεσοθηλιώματος.

Τι το προκαλεί;

Το μεσοθηλίωμα μπορεί να προκληθεί και μόνο από σύντομη έκθεση στον αμίαντο και κατά κανόνα προκύπτει 15–50 χρόνια αργότερα. Συνήθως προσβάλλει εργάτες ναυπηγείων, οικοδόμους, υδραυλικούς, ηλεκτρολόγους και ελαιοχρωματιστές αλλά μπορεί να προσβάλλει και οποιονδήποτε άλλον έχει έρθει σε επαφή με αμίαντο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πλέον απαγορεύσει την χρήση αμιάντου.

Συμπτώματα:

Η νόσος μπορεί να προκαλέσει πόνο στα τοιχώματα των πνευμόνων, λαχάνιασμα, συριγμό και εκτεταμένη κόπωση.

Θεραπευτικές αγωγές:

Η έρευνα για την ανακάλυψη νέων θεραπειών για το μεσοθηλίωμα συνεχίζεται καθώς οι παρούσες θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία γενικά δεν είναι αποτελεσματικές στη θεραπεία της νόσου. Για την απάλυνση των συμπτωμάτων προσφέρονται διάφορες θεραπευτικές αγωγές. Η συνηθέστερη από αυτές τις θεραπευτικές αγωγές είναι η αφαίρεση υγρού από το θώρακα για την ανακούφιση της δύσπνοιας. Η προοπτική πρόγνωση της νόσου δεν είναι καλή και, όταν έχουν παρουσιαστεί τα συμπτώματα, η νόσος συνήθως είναι ήδη σε προχωρημένο στάδιο.

Μολυσματικές νόσοι


Μια σειρά μολυσματικών πνευμονικών νόσων μπορούν να προκληθούν από υλικά στον χώρο εργασίας:

  • Η φυματίωση μπορεί να αποτελέσει πνευμονική νόσο στο χώρο εργασίας για εργαζόμενους στην υγειονομική περίθαλψη, κοινωνικούς λειτουργούς, σωφρονιστικούς υπαλλήλους και άλλους που συνεργάζονται με ή περιθάλπουν άτομα, τα οποία πάσχουν από τη νόσο.
  • Η νόσος των λεγεωνάριων εξαπλώνεται μέσω των συστημάτων κλιματισμού, εκθέτοντας σε κίνδυνο τους εργαζομένους σε ξενοδοχεία ή κέντρα αναψυχής/αθλητισμού.
  • Ο Πυρετός Q προκαλείται από βακτηρίδια που προσβάλλουν ζώα εκτροφής, τρωκτικά ή γάτες και σκύλους εκθέτοντας σε κίνδυνο τους απασχολούμενους σε γεωργικές δραστηριότητες.

Ποια σημάδια δείχνουν ότι έχετε πνευμονική νόσο που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας;


Υπάρχουν διάφορα σημάδια που θα πρέπει να έχετε υπόψη σας για τις διάφορες νόσους.

Άσθμα και αλλεργική φλεγμονή των πνευμονικών κυψελίδων: Ενδεχομένως να παρατηρήσετε συμπτώματα λίγο καιρό αφού ξεκινήσατε μια νέα δουλειά ή αφού έχουν αλλάξει οι συνθήκες έκθεσης στον χώρο εργασίας. Αν τα συμπτώματα βελτιώνονται όταν είστε εκτός δουλειάς (για παράδειγμα όταν πηγαίνετε διακοπές) τότε θα χρειαστεί περαιτέρω διερεύνηση για να διαπιστωθεί κατά πόσον το αίτιο βρίσκεται στο χώρο εργασίας σας. Η ρινίτιδα μπορεί να ξεκινήσει πριν από το άσθμα, και τα συμπτώματα στη μύτη μπορεί να είναι πρώιμη ένδειξη άσθματος που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας.

ΧΑΠ και μεσοθηλίωμα: Αυτές οι νόσοι εκδηλώνονται με πολύ βραδύτερο ρυθμό και συνήθως αναπτύσσονται αφού παρέλθουν πολλά χρόνια από την έκθεση. Αν γνωρίζετε ότι έχετε εκτεθεί σε υλικά που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αυτές τις νόσους, και αρχίζετε να παρατηρείτε συμπτώματα όπως δύσπνοια ή επίμονο βήχα, τότε αυτό θα μπορούσε να είναι ένδειξη ΧΑΠ ή μεσοθηλιώματος.

Τι θα πρέπει να κάνετε εφόσον έχετε υποψίες για νόσο που σχετίζεται με τον χώρο εργασίας;


Αν έχετε συμπτώματα στους πνεύμονες, τα οποία υποψιάζεστε ότι έχουν προκληθεί, ή επιδεινωθεί, από το εργασιακό περιβάλλον, θα πρέπει οπωσδήποτε να το αναφέρετε στον γιατρό σας ή σε επαγγελματία στον τομέα της υγείας. Αν υποψιάζονται ότι το πρόβλημα προκαλείται από κάτι στην δουλειά σας, θα σας παραπέμψουν σε ειδικό κέντρο που θα εστιάσει στις συνθήκες του χώρου εργασίας. Εκεί θα είναι σε θέση να θέσουν ακριβή διάγνωση για τη νόσο σας και να προσδιορίσουν κατά πόσο η νόσος συνδέεται με τις συνθήκες στο εργασιακό περιβάλλον. Μόλις σας δοθεί η διάγνωση ή/και οι θεραπευτικές αγωγές για τη νόσο, θα γνωρίζετε αν θα πρέπει να συζητήσετε με τον εργοδότη, την υπηρεσία εργασίας ή το συνδικαλιστικό φορέα σας πώς θα μπορούσε να γίνει ο χώρος εργασίας ασφαλέστερος για εσάς, ή αν θα πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να αλλάξετε δουλειά.

Θα πρέπει να ζητήσετε αποζημίωση;


Εάν πάσχετε από νόσο που έχει αποδειχτεί ότι προκαλείται από πρόβλημα στο εργασιακό περιβάλλον, θα μπορούσατε να εξετάσετε το ενδεχόμενο αίτησης αποζημίωσης. Ο επαγγελματίας υγείας ίσως να μπορεί να σας συμβουλεύσει για την καλύτερη δυνατή προσέγγιση αυτού του ζητήματος και για το πώς να μιλήσετε στον εργοδότη σας. Η διαδικασία αίτησης αποζημίωσης δεν είναι κοινή σε όλη την Ευρώπη, γι’ αυτό θα πρέπει να εξετάσετε τις εθνικές πολιτικές που ισχύουν στη χώρα σας σχετικά με τις ασθένειες στην εργασία. Για παράδειγμα, ίσως υπάρχει εθνικό πρόγραμμα αποζημίωσης με κρατική χρηματοδότηση, ίσως να πρέπει να χρησιμοποιήσετε το ασφαλιστικό σας ταμείο για να κάνετε την αίτηση, ή ίσως να μπορείτε να ασκήσετε αγωγή στον εργοδότη σας. Υπάρχουν πολλές πληροφορίες σχετικά με τις νόσους στον χώρο εργασίας, ειδικά όσον αφορά στον αμίαντο, οι οποίες είναι διαθέσιμες σε εμπορικούς ιστοτόπους δικηγορικών γραφείων. Καλό θα ήταν να είστε επιφυλακτικοί με τις πληροφορίες που βρίσκετε σε αυτούς τους ιστοτόπους και να θυμάστε ότι αυτές οι πληροφορίες δε θα πρέπει να υποκαθιστούν τις συμβουλές που θα σας δώσει ένας επαγγελματίας υγείας.

Δράση στην Ευρώπη


Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει καθορίσει τη μέγιστη συγκέντρωση ουσιών (στην ατμόσφαιρα) που μπορεί να επιτραπεί με ασφάλεια. Κάθε Κράτος Μέλος έχει καθορίσει και αυτό τα δικά του όρια, τα οποία συνήθως υπερβαίνουν αυτά που έχει θεσπίσει η ΕΕ. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα σχετικά με τις συστάσεις τους στον ιστότοπο: http://ec.europa.eu/social

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) έχει συμπεριλάβει μία λίστα διάφορων πολιτικών στον ιστότοπό του: https://osha.europa.eu/en/topics

Η Εκστρατεία “Ασφαλείς και Υγιείς Χώροι Εργασίας” του EU-OSHA, για την περίοδο 2012-2013 έχει ως στόχο να παροτρύνει τους επιτελείς, τους εργαζομένους και άλλους ενδιαφερόμενους παράγοντες να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να βελτιωθεί η ασφάλεια και η υγεία στο χώρο εργασίας. Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες διοργανώνονται εκδηλώσεις και πρωτοβουλίες. Μπορείτε να δείτε τι γίνεται στη χώρα σας και να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τη συμμετοχή σας, με μία επίσκεψη στον ιστότοπο: www.healthy-workplaces.eu

Περαιτέρω υλικό ανάγνωσης


Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος: www.eea.europa.eu
Πρωτοβουλία “Ασφαλείς και Υγιείς Χώροι Εργασίας”: www.healthy-workplaces.eu

Το παρόν υλικό συγκεντρώθηκε με τη βοήθεια του June Hancock Mesothelioma Research Fund, του Καθηγητή Sherwood Burge, του Gareth Walters, του Καθηγητή Frederic de Blay και του Peter Thompson.