Badanie płuc: badania pojemności płuc
Badania pojemności płuc mierzą objętość powietrza, jaką są w stanie przyjąć płuca. Na tej podstawie lekarz jest w stanie ocenić ogólną kondycję płuc. Badanie polega na dmuchaniu do ustnika kilka razy lub przez kilka minut.
Content Table
Kiedy wykonuje się to badanie?
Lekarz skieruje na badanie, gdy stwierdzi, że potrzebuje dokładniejszych informacji o funkcjonowaniu płuc u pacjenta. Wszelkie pytania o kondycję swoich płuc albo o szczegóły badania pojemności płuc kieruj już bezpośrednio do lekarza.
Jak przebiega badanie?
Istnieje kilka sposobów mierzenia pojemności płuc. Sprawdzają one następujące parametry:
- Badanie całkowitej ilości powietrza w płucach (Total Lung Capacity, TLC) – maksymalna ilość powietrza, jaką płuca są w stanie przyjąć na wdechu.
- Objętość zalegająca (RV) – ilość powietrza pozostała w płucach po całkowitym wydechu.
Metody wykorzystujące kabiny bodypletyzmograficzne
Lekarz poprosi o zajęcie miejsca w „budce telefonicznej“ – niewielkim kontenerze o przezroczystych ścianach, nazywanym „kabiną bodypletyzmograficzną”. Będziesz oddychać przez ustnik do maszyny wykonującej pomiary. W czasie, gdy siedzisz w kabinie, jej drzwi są zamknięte. Lekarz może poprosić, aby pacjent delikatnie „dyszał”, naciskając dłońmi policzki. W czasie, gdy pacjent oddycha, na kilka sekund zamyka się zawór. Lekarz poprosi Cię o oddychanie do zamkniętego zaworu. W trakcie badania trzeba również wykonać kilka głębokich wdechów.
Metody wykorzystujące badanie rozcieńczania i wypłukiwania gazu
Lekarz podłączy Cię do maszyny mierzącej oddech i poprosi o normalne oddychanie przez kilka minut. Będziesz oddychać przez ustnik, mając założoną klamrę na nos. Zazwyczaj badanie trwa 3-4 minuty, ale może się to nieco przeciągnąć. W trakcie badania trzeba również wykonać kilka głębokich wdechów.
Jakie problemy mogą wystąpić podczas badania?
Z reguły badania te są bardzo łatwe w przeprowadzeniu, ale kilka elementów może początkowo sprawiać trudności. Niektóre osoby odczuwają dyskomfort podczas badania pojemności płuc w kabinie bodypletyzmograficznej, co jest spowodowane niewielkimi wymiarami przestrzeni. Pacjent może w każdej chwili otworzyć drzwi. Jeżeli badanie stresuje Cię zbyt mocno, powiedz o tym operatorowi, ponieważ być może uda się je zastąpić inną metodą. Oddychanie do zamkniętego zaworu może się wydawać nienaturalne, ale ta czynność trwa tylko kilka sekund.
Interpretacja wyników
Lekarz porówna wyniki z normami przewidzianymi dla osób o podobnym wieku, wzroście, płci i pochodzeniu etnicznym.
Wyniki całkowitej pojemności Twoich płuc mogą być wyższe lub niższe niż u osoby ze zdrowymi płucami. Całkowita pojemność płuc może być większa, jeżeli duża ilość powietrza jest „uwięziona” w płucach. Z drugiej strony całkowita pojemność płuc może być mniejsza, jeżeli coś utrudnia Ci nabranie pełnego wdechu.
Lekarz omówi wyniki badania pojemności płuc. Objętość zalegająca może być większa, jeśli masz zablokowane drogi oddechowe. Niewykluczone, że w ten sposób ujawni się choroba taka jak rozedma płuc czy chroniczne zapalenie oskrzeli. Objętość zalegająca może być mniejsza, jeżeli nie udaje się w pełni rozszerzyć płuc. Jest to często spowodowane schorzeniami negatywnie wpływającymi na klatkę lub mięśnie piersiowe albo sztywnością płuc wynikającą jakiejś konkretnej choroby. Czasami sposób leczenia różnych chorób (leki, chemioterapia, radioterapia itd.) mogą prowadzić do powstawania blizn obniżających objętość zalegającą.
Nawet przy prawidłowej pojemności płuc nie można wykluczyć ich choroby. Pacjenci mogą mieć objawy takie jak kaszel czy zadyszka spowodowane paleniem tytoniu lub innymi czynnikami podrażniającymi, które powodują zmiany objętości płuc. Te badania mierzą wielkość płuc, natomiast nie zawsze wykryją choroby takie jak rak. Jeżeli palisz papierosy albo w pracy wdychasz inne szkodliwe substancje, takie jak pył, dym, opary czy substancje chemiczne, ale wyniki masz normalne, i tak jesteś w grupie podwyższonego ryzyka. Dlatego staraj się ze wszech miar chronić swoje płuca.
Na rzucenie palenia nigdy nie jest za późno, a pomaga w tym wiele programów wsparcia. Warto zapytać lekarza o dostępne formy pomocy. W witrynie internetowej Europejskiego Towarzystwa Chorób Płuc (European Lung Foundation, ELF) pod adresem www.europeanlung.org można znaleźć wiele informacji o korzyściach z rzucenia palenia. To dobry punkt wyjścia, a materiały te są dostępne do pobrania w różnych językach.
Dodatkowa lektura
Witryna internetowa Europejskiego Towarzystwa Chorób Płuc: Więcej informacji na temat chorób płuc i metod dbania o własne płuca.
Healthy Lungs for Life: Przeczytaj więcej o kampanii Healthy Lungs for Life i zobacz, dlaczego czyste powietrze, aktywność fizyczna i rzucenie palenia są tak ważne dla Twoich płuc.