Zapalenie płuc

Zapalenie płuc jest wywoływane drobnoustrojami chorobotwórczymi. Zapalenie płuc mogą wywoływać różne rodzaje drobnoustrojów – wirusy, bakterie czy grzyby. W płucach ludzi zdrowych drobnoustroje te zwykle nie występują. Zarazki czasami przedostają się do naszych płuc poprzez układ krwionośny, jednak najczęściej docierają tam w mikroskopijnych kropelkach wody wraz z wdychanym powietrzem. Zwykle te kropelki z mikroorganizmami są rozsiewane przez ludzi podczas kaszlu i kichania. Czasami jednak zarazki pochodzą z innych źródeł. Na przykład w przypadku choroby legionistów zarazki rozmnażają się w bardzo ciepłej wodzie, której używają ludzie. Z kolei przy chorobie papuziej drobnoustroje najczęściej przenoszone są przez ptaki, zwłaszcza papugi. W szpitalach można często spotkać metycylino-oporne szczepy gronkowca (MRSA), które powodują zapalnie płuc u osób przyjętych na leczenie z innych przyczyn.

Każdy może zachorować na zapalenie płuc, nawet ludzie zdrowi i w pełni sił. Jednak bardziej podatne są osoby o obniżonym poziomie naturalnej odporności z osłabionymi mechanizmami obronnymi. Osłabiony system ochrony płuc u osób bardzo młodych i w zaawansowanym wieku powoduje, że zapalenie płuc występuje częściej w pierwszym i ostatnim okresie życia. Inne czynniki, które mogą osłabić mechanizmy obronne to palenie papierosów, infekcje wirusowe atakujące drogi oddechowe (na przykład zwykłe przeziębienie) czy też inne infekcje (np. HIV). Istnieją leki – na przykład stosowane w leczeniu nowotworów – które też osłabiają system immunologiczny; także poważna choroba lub operacja mogą zwiększać podatność na zachorowanie na zapalenie płuc. Dlatego też na chorobę tę często zapadają osoby skierowane na leczenie szpitalne z innych przyczyn.

W przypadku zapalenia płuc pacjent zdecydowanie wie, że jest chory, ale niekoniecznie wie, że to zapalenie płuc, gdyż objawy można łatwo pomylić z objawami innych chorób. Najczęstsze objawy to:

• kaszel, czasami mokry, z żółtą lub zieloną wydzieliną lub drobinami krwi
• duszności
• bóle w klatce piersiowej, które mogą się nasilać przy wdychaniu powietrza
• wysoka temperatura
• dreszcze
• utrata apetytu
• ogólne osłabienie

Oprócz standardowych pytań o objawy choroby lekarze mogą usłyszeć szumy i szmery podczas osłuchiwania zainfekowanych części płuc stetoskopem. Diagnoza nie jest łatwa do postawienia, jednak stosunkowo łatwo ją potwierdzić, jeżeli zdjęcie rentgenowskie ujawni obecność zagęszczeń miąższowych w części płuc.

Zapalenie płuc leczy się głównie antybiotykami. Większość chorych może pozostać w domu na czas rekonwalescencji, jednak w przypadkach bardziej zaawansowanej choroby niezbędna jest hospitalizacja i podanie tlenu oraz drenaż płuc. Choć choroba ta jest wyleczalna, to ostre przypadki zapalenia płuc mogą doprowadzić do śmierci – nawet przy najlepszym leczeniu.

• Jeżeli lekarz zapisał odpowiednie leki, to należy bezwzględnie je przyjmować o właściwych porach i przejść pełną kurację antybiotykową.
• Jeżeli objawy nie ustępują w czasie leczenia, a zwłaszcza jeżeli temperatura nie wraca do normy lub nasilają się problemy z oddychaniem, to należy ponownie zasięgnąć porady lekarskiej.
• Ulgę może przynosić stosowanie nawilżaczy powietrza, które zwiększają poziom wilgotności we wdychanym powietrzu i wpływają łagodząco na podrażnione płuca.
• Należy pić dużo płynów, zwłaszcza w przypadku występowania gorączki.
• No i oczywiście – należy wypoczywać.

Większość objawów, na przykład bóle w klatce piersiowej i gorączka, powinna ustąpić w ciągu kilku dni. Kaszel przeważnie występuje przez 2 do 3 tygodni, jednak uczucie zmęczenia może utrzymywać się nawet do 6 tygodni. Jeżeli symptomy nie ustępują zgodnie z oczekiwaniami oraz w przypadku odczuwanego nawrotu choroby trzeba umożliwić lekarzowi zbadanie przyczyny tego stanu.

Drobnoustroje, które zwykle wywołują zapalenie płuc są bardzo powszechne i trudno ich uniknąć. Pomocne może być unikanie zachowań, które osłabiają mechanizmy obronne płuc – na przykład palenia tytoniu. Niektórym rodzajom zapalenia płuc można zapobiec stosując dostępne szczepionki i w większości krajów są one zalecane osobom z grup podwyższonego ryzyka, zwłaszcza starszym. Najczęściej stosowane są szczepienia przeciwgrypowe i przeciw pneumokokom.