DIAGNOZOWANIE ASTMY WIEKU DZIECIĘCEGO – Jak rozumieć zalecenia specjalistów
Dokument ten wyjaśnia, jakie są zalecenia zawarte w wytycznych klinicznych towarzystwa European Respiratory Society (ERS) dotyczących diagnozowania astmy u dzieci w wieku od 5 do 16 roku życia. Jest on skierowany do rodziców lub opiekunów dzieci z astmą lub młodych ludzi z astmą. Dokument ten dotyczy wszystkich dzieci z podejrzeniem astmy, w tym tych, u których wcześniej rozpoznano astmę oraz tych, które obecnie przyjmują lub w przeszłości przyjmowały leki na astmę.
Content Table
Wprowadzenie
Jakie są wytyczne dotyczące praktyki klinicznej?
Wytyczne kliniczne tworzy się w wyniku procesu naukowego, w którym gromadzi się i ocenia najnowsze dowody w danej dziedzinie. Wytyczne uwzględniają również opinie czołowych ekspertów oraz priorytety pacjentów chorych na tę chorobę i ich opiekunów. Wytyczne kliniczne są skierowane do pracowników służby zdrowia. Wykorzystują je oni jako dokument opisujący „najlepsze praktyki” w zakresie diagnozowania i leczenia konkretnych chorób.
Co zawiera ten dokument?
Dokument ten podsumowuje najważniejsze punkty znajdujące się w wytycznych klinicznych. Wyjaśnia je w sposób bardziej zrozumiały dla osób, które nie pracują w branży medycznej. Wyjaśni on, czym jest astma oraz jakie są metody jej diagnozowania. Poprzez przekazywanie tych informacji w przystępny sposób dokument ten ma na celu pomóc rodzicom/ opiekunom i młodym ludziom z astmą zrozumieć proces diagnozy i w bardziej świadomy sposób podejmować decyzje o opiece.
Co to jest astma wieku dziecięcego?
Astma to choroba, której objawami są świszczący oddech, kaszel i trudności z oddychaniem. Objawy te są wywoływane przez różne czynniki związane z drogami oddechowymi, które powodują problemy z oddychaniem.
• Niedrożność dróg oddechowych – gdy drogi oddechowe są zablokowane z powodu obrzęku lub nadmiaru śluzu
• Stan zapalny w drogach oddechowych – gdy drogi oddechowe są podrażnione, powodując obrzęk, a tym samym zwężenie
• Nadreaktywność oskrzeli – gdy drogi oddechowe są nadmiernie wrażliwe i łatwo reagują na czynniki drażniące, takie jak dym, zimne powietrze lub wysiłek fizyczny. W trakcie takiej reakcji następuje ich skurcz utrudniający oddychanie.
Astma może się różnić u poszczególnych osób i często nie wszystkie z powyższych objawów występują u każdej osoby. Objawy mogą również występować i cofać się wraz z upływem czasu. Termin astma wieku dziecięcego odnosi się do astmy, na którą chorują dzieci w wieku od 5 do 16 roku życia. Astmę trudniej jest zdiagnozować przed 5 rokiem życia, ponieważ dzieciom w tym wieku trudno jest uczestniczyć w badaniach niezbędnych do zdiagnozowania tej choroby. U niektórych małych dzieci i tak leczy się objawy przypominające astmę, takie jak świszczący oddech, a diagnozuje się je w starszym wieku. Dzieci powyżej 16 roku życia klasyfikuje się jako dorosłych i postępuje zgodnie z wytycznymi dotyczącymi diagnozowania astmy u dorosłych.
W jaki sposób należy diagnozować astmę wieku dziecięcego?
Istnieje szereg metod, które lekarze mogą wykorzystać w diagnozowaniu astmy. Niniejsze wytyczne zalecają stosowanie najbardziej skutecznych metod, na podstawie przeglądu najnowszych dowodów oraz dyskusji ekspertów.
Objawy
Lekarz powinien wypytać wszelkie objawy występujące u dziecka oraz o to, co je powoduje. Objawy te obejmują świszczący oddech, kaszel, trudności z oddychaniem, które pojawiają się i znikają co jakiś czas. Prowadzenie dzienniczka objawów podobnych do astmy może pomóc lekarzowi zrozumieć chorobę pacjenta. Jednakże astma nie powinna być diagnozowana wyłącznie na podstawie tych objawów. Aby potwierdzić lub wykluczyć astmę, konieczne są dalsze testy.
Trzy główne testy
Wytyczne zalecają wykonanie trzech testów, aby potwierdzić występowanie astmy. Wynik pojedynczego testu nie powinien stanowić podstawy do potwierdzenia lub wykluczenia astmy. Aby potwierdzić diagnozę, należy wykorzystać dwa wyniki testów, które sugerują astmę.
Czy wykonane zostanie jakiekolwiek inne badanie?
Według wytycznych, trzy wspomniane badania to najlepsze narzędzia do diagnozowania astmy. Istnieje szereg innych testów, które były wcześniej wykorzystywane do diagnozowania astmy. Poniżej znajduje się podsumowanie wniosków z wytycznych dla każdego z nich.
Próba stosowania leku na astmę
Jeśli u dziecka występują objawy astmy, często podaje się mu inhalator zawierający lek zapobiegający astmie. Lek ten działa z czasem, pomagając zmniejszyć obrzęk dróg oddechowych. Po krótkim okresie przyjmowania leku lekarze sprawdzą, czy nastąpiła poprawa w zakresie objawów. Wytyczne nie zalecają stosowania testów leków na astmę w celu potwierdzenia lub wykluczenia astmy, ponieważ nie ma wystarczających dowodów na to, że mogą one pomóc
w postawieniu trafnej diagnozy. Test ten jest powszechnie stosowany w wielu krajach, szczególnie w przypadku młodszych dzieci, które mogą mieć trudności z poprawnym poddaniem się trzem kluczowym testom. Dlatego
wytyczne sugerują, że próba stosowania leku może być przydatna w sytuacjach, w których trzy kluczowe testy nie mogą potwierdzić lub wykluczyć astmy. W takim przypadku, po wykonaniu próby stosowania leku, po upływie 4–8 tygodni, należy ponownie wykonać trzy kluczowe testy, aby sprawdzić, czy nastąpiła poprawa. Diagnoza powinna zatem opierać się nie tylko na informacji, czy nastąpiła poprawa w zakresie objawów, lecz również na informacji o zmianach w funkcjonowaniu płuc, które są widoczne w wynikach badań.
Szczytowy przepływ wydechowy (PEFR) – badanie szczytowego przepływu wydechowego
Badanie szczytowego przepływu wydechowego to pomiar pozwalający stwierdzić, jak szybko dana osoba jest w stanie wydychać powietrze. Podczas testu wykorzystuje się małe urządzenie trzymane w ręku i można go przeprowadzić w gabinecie lekarskim lub w domu. Czasami pracownik służby zdrowia prosi dziecko o prowadzenie dzienniczka pomiarów szczytowego przepływu wydechowego w domu przez okres kilku tygodni. Wytyczne sugerują, że test ten nie jest tak dokładny jak spirometria, badanie odpowiedzi na lek rozkurczowy czy badanie FeNO wspomniane powyżej. W niektórych placówkach służby zdrowia, w których te trzy kluczowe testy nie są powszechnie dostępne, w zamian można wykorzystać dzienniczek pomiarów szczytowego przepływu wydechowego. Pomiarów należy dokonywać przez okres 2 tygodni za pomocą elektronicznego pikflometru.
Próby prowokacyjne
Podsumowanie
Istnieje wiele testów do diagnozowania astmy i są one różnie stosowane na całym świecie. Wytyczne towarzystwa European Respiratory Society zalecają wykonanie trzech głównych testów (spirometrii, badania odpowiedzi na lek rozkurczowy oraz testu FeNO) w celu potwierdzenia lub wykluczenia astmy u dziecka. Jeśli wyniki tych badań nie są pewne, dostępnych jest kilka innych opcji pozwalających na dalsze zbadanie wszelkich uporczywych objawów występujących u dziecka.
„Uzyskanie dokładnej diagnozy jest bardzo ważne. Jako rodzicchcesz znać odpowiedzi, aby móc iść naprzód, a także leczyć i łagodzić wszelkie objawy, które odczuwa Twoje dziecko. Chociaż wydaje się, że istnieje wiele testów, które są potrzebne do zdiagnozowania astmy, czuję większy spokój, jeśli oprócz diagnozy postawionej przez pracownika służby zdrowia na podstawie wywiadu i samych objawów, mam również wyniki badań. Dzięki temu, że diagnoza została potwierdzona wynikami badań, możesz mieć większe zaufanie, że plan leczenia choroby, który wprowadzisz w życie, jest właściwy dla Twojego dziecka”.
Kerri Jones, rodzic dziecka z astmą
Materiały dodatkowe
Niniejsze wytyczne zostały stworzone przez towarzystwo European Respiratory Society oraz fundację European Lung Foundation. Możesz dowiedzieć się więcej o tych organizacjach i uzyskać dostęp do pełnych wytycznych dla specjalistów, korzystając z poniższych linków: