Jakość powietrza w miejscu pracy

W Unii Europejskiej obowiązują wytyczne dotyczące miejsc pracy, które mają na celu zapewnienie ograniczeń w zakresie znanych szkodliwych czynników. O normach tych decyduje Komitet Naukowy ds. Dopuszczalnych Wartości Narażenia Zawodowego (SCOEL) działający przy Komisji Europejskiej. Utrzymanie szeregu niebezpiecznych czynników na bezpiecznym poziomie to ciągłe wyzwanie.

Na tej stronie można znaleźć informacje o głównych czynnikach wyzwalających i przyczynach chorób płuc o podłożu zawodowym. Aby uzyskać więcej informacji na temat objawów i leczenia poszczególnych chorób, odwiedź sekcje poświęcone poszczególnym chorobom płuc o podłożu zawodowym.

Narażenie na działanie czynników w miejscu pracy może prowadzić do szeregu różnych chorób płuc i krótkotrwałych problemów. Skala szkód wywołanych narażeniem na czynniki szkodliwe jest różna u poszczególnych osób i zależy od czasu narażenia, poziomu narażenia oraz innych elementów, takich jak palenie tytoniu, choroby przewlekłe lub stosowanie przez daną osobę środków ochrony osobistej w pracy.

Niektóre czynniki mogą wywoływać chorobę płuc dopiero po długotrwałym narażeniu na ich duże ilości. Jednak narażenie na niektóre materiały (np. azbest) przez kilka tygodni może spowodować chorobę po wielu latach.

Astma o podłożu zawodowym

Astma jest najczęstszym schorzeniem wywoływanym przez czynniki zawodowe. Czynniki ryzyka zawodowego mogą również zaostrzać przebieg już występującej astmy.

Znanych jest od 350 do 400 różnych wywołujących astmę czynników o podłożu zawodowym. Należą do nich substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, a także substancje wywodzące się z metali, barwników i środków chemicznych.

Główne czynniki to między innymi:

• roztocza i pajęczaki (np. kleszcze),
• bezwodniki,
• glony,
• aminy aromatyczne,
• stawonogi,
• diizocyjaniany,
• enzymy biologiczne,
• leki,
• skorupiaki, owoce morza, ryby,
• topniki,
• mąka,
• środki grzybobójcze,
• pleśnie/grzyby,
• metale,
• grzyby,
• czwartorzędowe związki amoniowe,
• rośliny,
• barwniki reaktywne,
• produkty naturalne pochodzenia roślinnego,
• pył drzewny lub kora,
• pyłki,
• różne substancje chemiczne,
• gumy roślinne,
• aminy alifatyczne (etyloaminy i inne).

POChP o podłożu zawodowym

Przypuszcza się, że 15–20% przypadków POChP wiąże się z narażeniem w miejscu pracy. Jest to spowodowane narażeniem na działanie pyłów mineralnych, drażniących gazów lub oparów w powietrzu. Kliknij poniższą tabelę, aby zobaczyć listę czynników, które mogą powodować POChP.

Czynniki ryzyka zawodowego związane z POChP – PDF

Rak płuc o podłożu zawodowym

W wielu branżach i zawodach istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia raka płuc, jednak przyczyną większości przypadków raka płuc o podłożu zawodowym jest kontakt z azbestem. Badania wykazały, że do raka płuc przyczynia się wiele kwestii – w przypadku niektórych dysponujemy ograniczonymi dowodami na istnienie takiego związku, zaś w przypadku innych dowody są wystarczające.

Czynniki ryzyka zawodowego związane z rakiem płuc – PDF

Choroba opłucnej o podłożu zawodowym (w tym mezotelioma)

Choroba opłucnej jest prawie wyłącznie związana z narażeniem na kontakt z azbestem. Chociaż stosowanie azbestu jest obecnie nielegalne, osoby, które były narażone na jego działanie w młodym wieku, zmagają się z tą chorobą w późniejszym okresie życia, ponieważ objawy mogą wystąpić nawet po 50 latach.

Ostre urazy inhalacyjne

Dochodzi do nich wskutek pojedynczego zdarzenia powodującego nagłe i znaczne narażenie na działanie substancji, np. wyciek substancji chemicznej, pożar, wybuch gazu lub narażenie na działanie dużych ilości pyłu.

Są one spowodowane narażeniem na działanie gazów drażniących, takich jak amoniak, ozon lub chlor, substancji chemicznych pochodzenia organicznego, takich jak gaz łzawiący lub iperyt, związków metalicznych, jak opary rtęci lub opary metali, lub złożonych mieszanin gazów i cząstek, jak mieszaniny rozpuszczalników lub dym powstały podczas pożaru.

Czynniki ryzyka zawodowego w przypadku ostrych urazów inhalacyjnych – PDF

Zakażenia o podłożu zawodowym

Zakażenia te są wynikiem narażenia na kontakt z bakteriami i obejmują: gruźlicę, gorączkę Q, zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej (SARS), odrę i legionellozę.

Największą grupą osób narażoną na ryzyko są pracownicy opieki zdrowotnej, zajmujący się leczeniem innych.

Czynniki ryzyka zawodowego dla zakażeń o podłożu zawodowym – PDF

Choroby tkanki śródmiąższowej płuc o podłożu zawodowym

Istnieje wiele rzadkich chorób tkanki śródmiąższowej płuc związanych z narażeniem zawodowym. Tego rodzaju schorzenia są powszechnie znane jako pylica płuc i wywołują je liczne znane przyczyny, jak węgiel, azbest i pył, a także inne, mniej znane, takie jak krzemionka krystaliczna, tytan i aluminium.

Inną ważną chorobą tkanki śródmiąższowej płuc jest zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, wywołane reakcją alergiczną. Do wywołujących tę reakcję czynników należą odchody i ptasie pióra, wilgoć z klimatyzacji, bakterie w mgiełce nad jacuzzi oraz substancje, w których występuje pleśń, jak trociny, ser, siano, słoma lub zboże.

Czynniki ryzyka zawodowego dla chorób tkanki śródmiąższowej płuc – PDF

• Jeśli doznajesz jakichkolwiek objawów ze strony płuc i podejrzewasz, że może je powodować lub nasilać środowisko pracy, koniecznie wspomnij o tym swojemu lekarzowi lub pracownikowi opieki zdrowotnej.
• Po otrzymaniu diagnozy lub rozpoczęciu leczenia choroby będzie wiadomo, czy należy porozmawiać z pracodawcą o tym, w jaki sposób możesz poprawić bezpieczeństwo swojego środowiska pracy, czy ewentualnie rozważyć zmianę pracy.
• Jeśli okaże się, że przyczyną Twojego schorzenia jest problem w środowisku pracy, możesz rozważyć ubieganie się o odszkodowanie. Pracownik opieki zdrowotnej może Ci doradzić, jakie podejście będzie najlepsze w tej sytuacji i jak porozmawiać z pracodawcą.