Print

Zaburzenia oddychania w czasie snu

Termin „zaburzenia oddychania w czasie snu” oznacza szereg stanów, które prowadzą do nieprawidłowego oddychania w trakcie snu. Najczęstszym z nich jest bezdech senny. Bezdech oznacza tymczasowe wstrzymanie oddychania. Mimo iż istnieją różne rodzaje bezdechu, termin „bezdech senny” dotyczy zwykle zespół obturacyjnego bezdechu sennego (OSAS), w przypadku którego pacjent nagle nie może oddychać z powodu tymczasowego zablokowania dróg oddechowych na odcinku gardłowym. U pacjentów z OSAS może występować to setki razy w czasie snu nocnego.

Ostatnia aktualizacja 19/07/2023
This content is available in multiple languages.

Objawy


Kiedy śpimy nasze mięśnie są rozluźnione. U niektórych ludzi język i rozluźnione mięśnie gardła powodują zwężenie dróg oddechowych, co utrudnia oddychanie i może spowodować jego tymczasowe zatrzymanie. Jeśli to nastąpi, mózg powoduje częściowe wybudzenie, co z kolei powoduje ponowne otwarcie dróg oddechowych i uruchamia oddychanie. Wielokrotne wybudzanie się w ciągu nocy może istotnie pogorszyć jakość snu, prowadząc do nadmiernej senności w ciągu dnia.

Dodatkowo każdemu bezdechowi towarzyszy nagły wzrost częstości akcji serca i ciśnienia krwi. Ostatecznie podwyższone ciśnienie krwi (nadciśnienie) utrzymuje się także w stanie czuwania, co zwiększa ryzyko zawału serca lub udaru.

Chrapanie jest typowe dla ludzi z OSAS. Hałas w trakcie chrapania spowodowany jest drganiami tkanek w gardle, co sugeruje, że układ oddechowy są potencjalnie niestabilne i dlatego bardziej podatne na opadanie w trakcie snu. Jednakże tylko niewielka liczba spośród chrapiących ma OSAS.

Objawy OSAS mogą występować zarówno w dzień, jak i w nocy:

DZIEŃ

  • Nadmierna senność
  • Problemy z koncentracją
  • Poranny ból głowy
  • Zmiany nastroju
  • Suchość w ustach
  • Impotencja lub obniżone libido

NOC

  • Niespokojny sen
  • Bezdechy
  • Wybudzanie się z dławieniem
  • Sny o żywych treściach
  • Moczenie nocne
  • Potliwość
  • Bezsenność
  • Ślinienie się i zgrzytanie zębami

Przyczyny


Chorobowość bezdechu sennego wzrasta wraz z wiekiem aż do wieku 60 lat.

Wszystkie czynniki powodujące zwężenie gardła mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia OSAS:

CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE

Umiarkowana lub znaczna otyłość jest głównym czynnikiem ryzyka, jeśli towarzyszy jej obecność dużej ilości tkanki tłuszczowej wokół gardła. Otyłość występuje u 60-90% osób z OSAS i jest najczęstszym czynnikiem ryzyka u dorosłych.

Palenie tytoniu i picie alkoholu wiązano z większą częstością występowania chrapania i bezdechu sennego.

CZYNNIKI GENETYCZNE

Prawdopodobieństwo rozwoju bezdechu sennego u niektórych osób jest większe, co wynika z posiadanych przez nie genów.

Bezdech senny występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Określone typy wrodzonej struktury kości twarzy są związane z wąskim gardłem i predysponują do wystąpienia OSAS; najczęstszą z nich jest cofnięty podbródek. Pewne choroby genetyczne, takie jak zespół Downa, także predysponują do OSAS.

OSAS występuje także u dzieci. Najpowszechniejszym czynnikiem sprawczym jest wówczas powiększenie migdałków podniebiennych. U niektórych dzieci i dorosłych ciężkie przekrwienie nosa może nasilać problem.

Profilaktyka


Zmiany stylu życia, takie jak utrata masy ciała oraz ograniczenie spożycia alkoholu i ilości wypalanych papierosów, mogą zapobiec wystąpieniu problemu.

Diagnostyka i leczenie


OSAS podejrzewa się często na podstawie objawów i badania klinicznego, jednakże w większości przypadków w celu potwierdzenia niezbędna jest obserwacja w ciągu nocy. Szczegółowe badanie snu, tzw. polisomnografia, rejestruje fale mózgowe, aktywność mięśni, ruchy gałek ocznych, aktywność serca, ruchy klatki piersiowej, przepływ powietrza przez nos i usta oraz poziom tlenu we krwi (oksymetria).

To szczegółowe badanie wykonuje się w pracowni badań snu, ale u większości osób z podejrzeniem OSAS prostsze badania można wykonać za pomocą urządzeń przenośnych, często w domu pacjenta. Dostępnych jest obecnie kilka różnych urządzeń przeznaczonych do zapisu różnych kombinacji poziomów tlenu we krwi, ruchów klatki piersiowej, przepływu powietrza i częstości akcji serca.

Poziom senności w ciągu dnia ocenia się za pomocą kwestionariusza nazywanego skalą senności Epworth. W kwestionariuszu tym pytany ma ocenić prawdopodobieństwo zaśnięcia w trakcie codziennych czynności. Objawy bezdechu sennego, takie jak chrapanie i zaobserwowane bezdechy są często zgłaszane przez osobę śpiącą z pacjentem.

Najbardziej skuteczną metodą leczenia bezdechu sennego jest ciągłe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych (CPAP) – metoda prosta i tania. Taka forma terapii wiąże się ze stosowaniem urządzenia, które generuje przepływ powietrza przez maskę do nosa (lub nosa i ust) pod ciśnieniem, które można dostosować w celu utrzymania drożności gardła w nocy. Aby korzystny wpływ był trwały, urządzenia tego należy używać codziennie. Inne opcje to urządzenie noszone w jamie ustnej i wysuwające żuchwę do przodu lub, jeśli właściwe, chirurgiczne usunięcie migdałków podniebiennych.

W chwili obecnej nie istnieją metody farmakoterapeutyczne.